Noce i dnie

Po nagłej śmierci ukochanego synka Piotrusia Niechcicowie decydują się na przeprowadzkę do Serbinowa - dużego, ale zupełnie zrujnowanego majątku. Tam na świat przychodzi ich drugie dziecko - Agnieszka.

Dla Bogumiła i Barbary nadchodzi wreście upragniony czas spokoju. Córki powoli dorastają, a na świat przychodzi ich syn, mały Tomaszek. Do Serbinowa przybywa matka Barbary.

Pozornie szczęśliwą rodzinę ciągle trapią zmartwienia i kłopoty. Barbarę dręczy zwłaszcza sprawa wychowania dzieci. Nauczycielki angażowane do domu Niechciców zmieniają się często i z różnych powodów.

Po śmierci seniora rodu Ostrezńskiego Barbara otrzymuje w spadku 6 tysięcy rubli i Niechcicowie kupują place w Kalińcu. Agnieszka wyjeżdża na pensję. Celina zostaje żoną Katelby.

W Serbinowie wybucha epidemia tyfusu, wobec czego Niechcicowie pomagają chorym. Barbara martwi się o dzieci i kiedy kolejna nauczycielka, pani Hłasko, opuszcza majątek, wyjeżdża z Emilką i Tomaszkiem do Kalińca. Bogumił zostaje w Serbinowie sam.

Tomaszek, syn Niechciców, przysparza rodzicom wielu trosk, nagminnie kłamiąc i kradnąc. Bogumił szuka w pracy ucieczki od domowych kłopotów i zmartwień. Tymczasem we wsi zaczyna wrzeć, bowiem fornale żądają poprawy warunków życia.

W kraju wzmagają się nastroje rewolucyjne, a polityka nieuchronnie wdziera się na salony. Po ukończeniu szkoły Agnieszka wyjeżdża na studia do Lozanny. Poznaje tam Polaka Marcina Śniadowskiego, gorącego patriotę i rewolucjonistę.

Niechcicowie żyją sprawami swoich dzieci. Agnieszka, która przyjechała na wakacje do Serbinowa, otrzymuje od ukochanego list wzywający ją do powrotu do Lozanny. Bogumił rozumie, że traci córkę, dla której marzył o innym losie.

Niechcicowie sprzedają Anzelmowi plac w Kalińcu kupiony za pieniądze ze spadku. Wkrótce wychodzi na jaw, że Anzelm ich oszukał. Umiera zaprzyjaźniony z Niechcicami proboszcz oraz Juliusz Ostrzeński.

Rodzina Niechciców urządza się w nowym miejscu. Ciągłe kłopoty odbijają się na zdrowiu Bogumiła, który po krótkiej chorobie umiera. Barbara sprzedaje Pamiętów i przenosi się do Kalińca.

Życie Barbary płynie spokojnie. Kaliniec przypomina sielską wyspą, którą ominie wojna rozpoczęta w 1914 r. Gdy wydaje się, że już koniec zawieruchy, na przedmieścia Kalińca wracają Kozacy.